معرفی جامع رشته علم داده در ایران

رشته علم داده (Data science) ازجمله رشته‌هایی است که در سال‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری داشته است و در تمام دنیا توجهٔ زیادی را به خود جلب کرده‌است. دیتاساینس به مفهوم علم داده‌ها است و به بررسی علمی و اصولی داده‌ها با هدف استخراج اطلاعات و دانش از آن‌ها می‌پردازد. با توجه به این‌که حجم داده‌های آماری و اطلاعات روزبه‌روز در حال افزایش است، دیتاساینس ابزاری مؤثر برای استخراج دانش و روش‌های بهینهٔ بازیابی اطلاعات مورد استفاده است. دیتاساینس با استفاده از الگوریتم‌ها و روش‌های مختلف مانند شبکه‌های عصبی و یادگیری ماشین، می‌تواند به‌صورت خودکار و سریع، داده‌ها را تحلیل و دانش‌های جدید را استخراج کند. در ایران نیز مانند تمام دنیا، در چند سال اخیر گرایش قابل‌توجهی از سوی دانشجویان به این رشته مشاهده شده‌است. در ادامه درمورد فضای این رشته در ایران و چشم‌انداز آن در آینده توضیح داده می‌شود.

معرفی رشته علم داده

رشته علم داده یا دانش داده به مجموعه‌ای از فرایندهای مرتبط با به‌دست آوردن، تحلیل، تفسیر و نتیجه‌گیری از داده‌ها با استفاده از تکنیک‌های ریاضی و آماری گفته می‌شود. این رشته یکی از پررونق‌ترین زمینه‌های علوم کامپیوتری است و با توجه به حجم بزرگ داده‌های تولیدشده، استفاده از ابزارها و تکنولوژی‌های داده‌کاوی، یادگیری ماشین، شبکه‌های عصبی، ویژگی‌های فضایی داده‌ها و غیره، شتاب بیشتری در پردازش و استفاده از اطلاعات را فراهم می‌آورد. رشته علم داده از چندین بخش به شرح زیر تشکیل شده‌است:

• مهندسی داده: شامل طراحی، مدل‌سازی و پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت داده برای بهترین استفاده از داده‌های موجود و حفظ آن‌هاست.
• داده کاوی: از روش‌های ریاضی و آماری استفاده می‌کند تا الگوهای پنهان در داده‌های بزرگ را شناسایی کند و این الگوها را در فرایندهای تصمیم‌گیری، پیش‌بینی و ارتقا استفاده کند.
• یادگیری ماشین: به روش‌های ریاضی و آماری برای ساخت و تعمیم مدل‌های پیش‌بینی و تصمیم‌گیری با استفاده از داده‌های نمونه، یادگیری و بهبود آن‌ها می‌پردازد.
• واقعیت افزوده و واقعیت مجازی: با استفاده از داده‌هایی که به‌وسیلهٔ تکنولوژی‌های VR و AR جمع‌آوری شده‌اند، به‌طور مستقیم یا با استفاده از مدل‌سازی پایه، تجربه‌های جدید و نوینی را برای کاربران فراهم می‌آورد.
• تجربهٔ کاربری داده: بخشی از علوم داده است که به ارائه روش‌هایی برای استفاده از داده‌ها و نشان دادن آن‌ها به شکلی شگفت‌انگیز و جذاب برای کاربران می‌پردازد.

هدف از آموزش علم داده در ایران چیست؟

در آینده‌ای نزدیک، وجود دانش بومی و توانایی مهندسی تولید نرم‌افزارهای پالایش، تحلیل و ارائه داده‌های بزرگ، به تولید دانش و ابزارهای نوین می‌انجامد که نیاز‌های بومی کشور درزمینه‌های مختلف مانند سلامت، تجارت، محیط زیست، بانکداری، مدیریت شهری و حمل‌و‌نقل را برآورده می‌کند. از روش‌هایی مانند تحلیل داده‌های آماری فرصت‌های شغلی در سطح جهانی و همچنین تحلیل آمارهای بومی بازار کاری مهندسی کامپیوتر در ایران، به این نتیجه می‌رسیم که در ده سال آینده، ایران به حدود یکصد هزار مهندس کامپیوتر آشنا به علوم داده نیاز خواهد داشت، به همین دلیل نیازمند آموزش علم داده و ایجاد زمینه‌های تحقیقات بومی درزمینهٔ علوم داده هستیم.

با توجه به نیاز آینده‌ای به مهندس‌هایی با تخصص در علوم داده، مقاصد کاری پیش‌بینی شده برای فارغ‌التحصیلان شامل شرکت‌هایی هستند که به تولید ابزارهای تحلیل داده مشغول هستند؛ شرکت‌های صنایع مالی و تجارت الکترونیک، شرکت‌های دانش بنیان فناوری زیستی، شرکت‌های فناوری حمل و نقل و شرکت‌های استفاده کننده از سیستم‌های نهفته کامپیوتری و یا کارآفرینی در شرکت‌های دانش بنیان نرم‌افزاری با محوریت علوم داده.

آینده بازار کار علم داده در ایران

برای رسیدن به اهدافی که در بالا توضیح داده شد، باید از روش‌هایی مانند تحلیل داده‌های آماری فرصت‌های شغلی در سطح جهانی و همچنین تحلیل آمارهای بومی بازار کار علم داده و مهندسی کامپیوتر در ایران استفاده کنیم. قابلیت‌های فارغ‌التحصیلان در حوزهٔ علوم داده، یک فرصت برای رشد صنعت فناوری و ساخت جامعه‌ای با دانش بومی و قدرت رقابتی بالاتر در حوزهٔ فناوری ارائه می‌دهد. فارغ‌التحصیلان می‌توانند برای شرکت‌هایی که به تولید ابزارهای تحلیل داده مشغول هستند، فعالیت‌های مثمرثمر زیادی انجام دهند. بنابر قابلیت‌های این رشته و نیازهای روزافزون گفته‌شده، در آینده استقبال از این رشته بسیار چشمگیر خواهد بود و بازار کار علم داده چشم‌انداز خوبی دارد.اگر میخواهید در این باره بیشتر بدانید میتوانید از مقاله زیر در زمینه بازار کار علم داده در سال 1402 استفاده کنید :

https://propezh.ir/%d8%a8%d8%a7%d8%b2%d8%a7%d8%b1-%da%a9%d8%a7%d8%b1-%d8%b9%d9%84%d9%85-%d8%af%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86/

رشته‌های مرتبط با دیتاساینس در ایران

در ایران با توجه به این تحولات اخیر، دانشگاه‌ها به‌شدت تمایل دارند تا رشته‌های مرتبط با حوزهٔ آموزش علم داده را در برنامه‌های خود قرار دهند. در زیر تعدادی از رشته‌های برتر مرتبط با رشته علم داده را در دانشگاه‌های ایران معرفی می‌کنیم:

1. مهندسی کامپیوتر: با تمرکز بر روی حوزه‌های پردازش داده، یادگیری ماشین، معماری سیستم‌های پایگاه داده، برنامه‌نویسی تحلیلی و… .

2. علوم داده: برای دانشجویانی که به‌طور خاص در پردازش و تحلیل داده‌های بزرگ و مجموعه داده‌های توزیع‌شده تمرکز فراوان دارند.

3. مهندسی برق: برای تحلیل داده‌های گسترده که بر روی طراحی و پیاده‌سازی الگوریتم‌های مربوط به تحلیل داده‌های بزرگ تمرکز دارد.

4. مهندسی صنایع: با تمرکز بر روی اصول و مفاهیم بیزنس-هوشمندی، به یادگیری تحلیل داده‌ها و شناخت روش‌های جدید و بازاریابی محصولات متمرکز است.

5. ریاضیات کاربردی: به دانشجویان مفاهیم فرایند داده‌کاوی، آمار و یادگیری ماشین را آموزش می‌دهد.

6. مهندسی نرم‌افزار: انجام مهندسی داده با برنامه‌ریزی، طراحی و پیاده‌سازی سیستم‌های مدیریت داده، یادگیری ماشین، خوشه‌بندی داده‌ها و… .

جمع‌بندی؛ فضای روبه‌رشد علم داده

همان‌طور که گفته شد، رشته علم داده (Data Science) به‌عنوان یکی از حوزه‌های مهمی در علم پایه و فناوری اطلاعات شناخته می‌شود و این حوزه به دلیل رشد بسیار سریع داده، دانشجویان زیادی را به خود جذب کرده ‌است. براساس اطلاعات موجود، استقبال از دانش داده براساس رشتهٔ داده‌شناسی و علوم کامپیوتر در سال‌های آینده بیشتر خواهد شد. رشد کاری در رشتهٔ داده‌شناسی، باعث شده‌است این حوزه در صنایع مختلف مانند صنایع فناوری اطلاعات، بهداشت، پزشکی، مالی و تجارت بسیار مهم باشد و به همین دلیل پیش‌بینی می‌شود فرصت‌های شغلی در این حوزه به‌طور سریع افزایش پیدا کنند. همچنین پیشرفت در حوزه‌های پردازش تصویر، یادگیری عمیق و هوش مصنوعی نیز در رشته داده‌شناسی تأثیرگذار هستند و باعث می‌شوند تا بخش‌های جدیدی در این حوزه شکل گیرد.

با توجه به اهمیت روز افزون رشته علم داده، ضرورت یادگیری آن بر افراد علاقه مند به این حوزه روز به روز در حال افزایش است.یکی از وبسایت های فعال در زمینه تولید و فیلم های آموزش علم داده ، وبسایت پروپژ با مدیریت مهندس پژمان اقبالی است، که با توجه به تجربه بالایی که ایشان دارند، میتوانید مهارت دیتاساینس را از ایشان فرا بگیرید.